Hoe ontstaat een gaatje?
Bepaalde soorten bacteriën in de tandplak vormen uit de suikers, die in voeding voorkomen, een zuur. Door dit zuur wordt het oppervlak van het glazuur en later ook het onderliggende dentine opgelost. Bij veelvuldig gebruik van suiker kan daardoor een gaatje (cariës) ontstaan.
De grootste kans op gaatjes bestaat in de groeven van de kiezen en tussen de tanden en kiezen in. Wanneer gaatjes niet tijdig wordt behandeld, kan dit kiespijn en wortelpuntontsteking veroorzaken. Uiteindelijk kunnen gebitselementen hierdoor verloren gaan.
Helaas kan bij een halfjaarlijkse controle door de tandarts blijken, dat ergens in het gebit toch een gaatje is ontstaan. De plaatsen waar gaatjes het eerst ontstaan, zijn de groeven in de kiezen en waar tanden en kiezen tegen elkaar aan staan. Voordat een vulling gemaakt kan worden moet altijd eerst het aangetaste tandweefsel worden verwijderd. Het reinigen van een gaatje wordt door patiënten ook wel ‘boren’ genoemd, tandartsen spreken liever over ‘prepareren’.
Het vullen van een gaatje
Eerst wordt het glazuur doorboord om toegang te geven tot het zacht geworden dentine. De tandarts gebruikt daarvoor een sneldraaiend diamantsteentje in een door lucht aangedreven instrument, een zogenoemde airrotor.
Het diamantsteentje heeft een doorsnede van 1 tot 1,2 millimeter. Wanneer voldoende toegang is gemaakt wordt het onderliggende zacht geworden dentine verwijderd. Dit gebeurt met een langzamer draaiend rond staalboortje met een diameter van 1,4 tot 2,3 millimeter. Het dentine wordt verwijderd, totdat de overgang van glazuur naar dentine schoon is, dat wil zeggen totdat het dentine op die overgang overal hard is.
De meeste mensen associëren het prepareren met een vervelend geluid en met pijn. Door de voortschrijdende techniek zijn de turbines in de loop der jaren een stuk stiller geworden. Pijn kan vermeden worden door het gebruik van verdoving. De tandarts zal altijd ingaan op het verzoek van een patiënt om verdoving te geven (tenzij dit om medische redenen niet verantwoord is).
Hoe ziet een gaatje er uit?
Over hoe een gaatje eruit ziet bestaan nogal eens misverstanden. Niet elk putje of groefje in een kies hoeft een echt gaatje te zijn. Ook kan er op het oog niets aan de hand zijn, terwijl de tandarts toch een gaatje ontdekt. Een gaatje bestaat uit een vrij kleine opening in het glazuur en een veel grotere ruimte onder het oppervlak in het dentine. Dentine is namelijk veel zachter dan glazuur en zal daardoor eerder oplossen. Door de ruimte onder het oppervlak schemert een gaatje altijd wat wittig door. Een zwart putje is dus pas een gaatje als het eromheen wit doorschemert.
Composiet vulling of Amalgaam?
Wij bij Tandartspraktijk Tilburg werken alleen maar met composiet (witte) vulling. Het meest toegepaste materiaal in onze kliniek is het zogenoemde composiet: een kunststofvulling, waarin gemalen glas- of kwartsdeeltjes zijn verwerkt. Composiet wordt altijd verwerkt in combinatie met de ‘etstechniek’, waarbij het glazuur eerst voorbewerkt wordt met fosforzuurhoudende gel. Deze techniek heeft als voordeel, dat de composietvulling een betere hechting krijgt aan het glazuur, daardoor beter aansluit en bijna onzichtbaar wordt. Composieten kunnen in de loop van tijd van kleur veranderen. Factoren van invloed zijn voedings- en genotmiddelen, zoals koffie, thee, rode wijn en tabak. Wijn veroorzaakt de meeste verkleuring, gevolgd door thee en koffie. Verkleuringen gedurende 4 weken veroorzaakt door wijn, verminderen nog door poetsen. Chloorhexidine versterkt de verkleuring door thee en koffie.